Poniżej prezentujemy aktualne wytyczne dotyczące postępowania z pacjentami, u których w badaniu usg stwierdzono obecność polipa pęcherzyka żółciowego. Aktualne wytyczne uwzględniają wymiary polipów oraz kryteria kliniczne ryzyka raka pęcherzyka żółciowego.
Opracowano na podstawie: Foley KG, Lahaye MJ, Thoeni RF I wsp. Management and follow‑up of gallbladder polyps: updated joint guidelines between the ESGAR, EAES, EFISDS and ESGE. European Radiology (2022) 32:3358–3368.
- Badanie usg powinno być podstawowym badaniem obrazowym w diagnostyce polipów pęcherzyka żółciowego. Obecnie nie zaleca się rutynowego stosowania innych metod obrazowych w diagnostyce polipów pęcherzyka żółciowego, jednakże określenie przydatności tych metod wymaga przeprowadzenia dalszych badań. Badania usg z zastosowaniem ultrasonograficznego środka kontrastowego oraz endoskopowe badania usg w ośrodkach dysponujących odpowiednim doświadczeniem mogą być przydatne w podejmowaniu decyzji w niejednoznacznych, trudnych przypadkach. Wysoka siła rekomendacji. Niska – umiarkowana jakość dowodów naukowych.
- Cholecystektomia jest zalecana u pacjentów z polipem pęcherzyka żółciowego o wymiarach 10mm lub więcej, pod warunkiem, że pacjent może być operowany (brak przeciwwskazań do zabiegu) i pacjent akceptuje zabieg. Określenie indywidualnego ryzyka zachorowania na raka pęcherzyk żółciowego może wymagać pogłębionej, wielospecjalistycznej oceny. Wysoka siła rekomendacji. Niska jakość dowodów naukowych.
- Cholecystektomia jest sugerowana u pacjentów z polipem pęcherzyka żółciowego i objawami, które mogą wynikać z chorób pęcherzyka żółciowego, jeżeli nie stwierdzono innych przyczyn dolegliwości oraz jeżeli pacjent może być operowany (brak przeciwwskazań do zabiegu) i pacjent akceptuje zabieg. Pacjent powinien być poinformowany o korzyściach wynikających z cholecystektomii oraz o ryzyku związanym z utrzymywaniem się objawów.Wysoka siła rekomendacji. Niska jakość dowodów naukowych.
- Cholecystektomia jest zalecana u pacjentów z polipem pęcherzyka żółciowego o wymiarze 6-9 mm oraz z przynajmniej jednym czynnikiem ryzyka raka pęcherzyka żółciowego oraz pacjent może być operowany (brak przeciwwskazań do zabiegu) i pacjent akceptuje zbieg. Do czynników ryzyka raka pęcherzyka żółciowego zalicza się: wiek powyżej 60 roku życia, pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (PSC ang. primary sclerosing, cholangitis), pochodzenie azjatyckie, polip o szerokiej podstawie (włącznie z pogrubieniem ściany powyżej 4 mm). Wysoka siła rekomendacji. Niska – umiarkowana jakość dowodów naukowych.
- Jeśli u pacjenta nie stwierdzono czynników ryzyka raka pęcherzyka żółciowego, a polip pęcherzyka żółciowego ma wymiar 6–9 mm lub stwierdzono przynajmniej jeden z czynników ryzyka raka pęcherzyka żółciowego i wymiar polipa pęcherzyka żółciowego wynosi 5 mm lub mniej, zaleca się kontrolne badanie ultrasonograficzne po 6 miesiącach, 1 roku i 2 latach. Kontrolne badania usg powinny zostać zaprzestane po 2 latach w przypadku braku zwiększania się wymiarów polipa pęcherzyka żółciowego. Umiarkowana siła rekomendacji. Umiarkowana jakość dowodów naukowych.
- Jeżeli u pacjenta nie stwierdzono czynników ryzyka raka pęcherzyka żółciowego i wymiar polipa pęcherzyka żółciowego wynosi 5 mm lub mniej, kontrolne badania usg nie są wymagane. Wysoka siła rekomendacji. Umiarkowana jakość dowodów naukowych.
- Jeżeli w kontrolnym badaniu usg średnica polipa zwiększy się do 10 mm, wówczas zalecana się cholecystektomię. Jeżeli w kontrolnym badaniu usg wymiar polipa pęcherzyka żółciowego zwiększy się o 2 mm lub więcej w ciągu 2-letniego okresu obserwacji, wówczas aktualny wymiar polipa pęcherzyka żółciowego powinien być analizowany w kontekście czynników ryzyka raka pęcherzyka żółciowego. Pogłębiona, wielospecjalistyczna ocena może być konieczna w celu podjęcia decyzji dotyczącej kontynuacji monitorowania polipa lub cholecystostomii. Umiarkowana siła rekomendacji. Umiarkowana jakość dowodów naukowych.
- Jeśli w trakcie kontrolnych badań usg polip pęcherzyka żółciowego nie zostanie uwidoczniony, wówczas monitorowanie może zostać zakończone. Wysoka siła rekomendacji. Umiarkowana jakość dowodów naukowych.
Piśmiennictwo
- Pedersen MR, Dam C, Rafaelsen SR. Ultrasound follow-up for gallbladder polyps less than 6 mm may not be necessary. Dan Med J. 2012 Oct;59(10):A4503. [Medline]
- Wong KT. Gallbladder Cholesterol Polyp. W: Ahuja AT. Diagnostic Imaging Ultrasound. Amirsys Wyd. I. 2007.
- Åke Andrén-Sandberg. Diagnosis and Management of Gallbladder Polyps. N Am J Med Sci. 2012 May; 4(5): 203–211. [Full text]
- Matos AS, Baptista HN, Pinheiro C, Martinho F. Gallbladder polyps: how should they be treated and when? Rev Assoc Med Bras. 2010 May-Jun;56(3):318-21. [Full text]
- Trivedi V, Gumaste VV, Liu S, Baum J. Gallbladder cancer: adenoma-carcinoma or dysplasia-carcinoma sequence? Gastroenterol Hepatol (N Y). 2008 Oct;4(10):735-7.[Medline] [Full text]
- Wistuba II, Miquel JF, Gazdar AF, Albores-Saavedra J. Gallbladder adenomas have molecular abnormalities different from those present in gallbladder carcinomas. Hum Pathol. 1999 Jan;30(1):21-5.[Medline]
- Chattopadhyay D1, Lochan R, Balupuri S, Gopinath BR, Wynne KS. Outcome of gall bladder polypoidal lesions detected by transabdominal ultrasound scanning: a nine year experience. World J Gastroenterol. 2005 Apr 14;11(14):2171-3. [Fulltext]
- Terzi C, Sökmen S, Seçkin S, Albayrak L, Uğurlu MSurgery. Polypoid lesions of the gallbladder: report of 100 cases with special reference to operative indications.2000 Jun;127(6):622-7. [Medline] [Fulltext]
- Koga A, Watanabe K, Fukuyama T, Takiguchi S, Nakayama F. Arch Surg. Diagnosis and operative indications for polypoid lesions of the gallbladder.1988 Jan;123(1):26-9. [Medline] [Fulltext]
- Zielinski MD, Atwell TD, Davis PW, Kendrick ML, Que FG. Comparison of surgically resected polypoid lesions of the gallbladder to their pre-operative ultrasound characteristics. J Gastrointest Surg. 2009 Jan;13(1):19-25.. [Medline] [Fulltext]
- Wiles R, Varadpande M, Muly S, Webb J. Growth rate and malignant potential of small gallbladder polyps–systematic review of evidence. Surgeon. 2014 Aug;12(4):221-6.[Medline] [Fulltext]
- Lee KF, Wong J, Li JC, Lai PB. Polypoid lesions of the gallbladder. Am J Surg. 2004 Aug;188(2):186-90. [Medline] {Fulltext]
- Myers RP1, Shaffer EA, Beck PL. Gallbladder polyps: epidemiology, natural history and management. Can J Gastroenterol. 2002 Mar;16(3):187-94. [Medline]
- Tublin ME1. Question and answer. Sonographic follow-up of patients with gallbladder polyps. AJR Am J Roentgenol. 2001 Aug;177(2):467.[Medline] [Fulltext]
- Corwin MT1, Siewert B, Sheiman RG, Kane RA. Incidentally detected gallbladder polyps: is follow-up necessary?–Long-term clinical and US analysis of 346 patients. Radiology. 2011 Jan;258(1):277-82. doi: 10.1148/radiol.10100273. Epub 2010 Aug 9. [Medline] [Fulltext]
- Ito H, Hann LE, D’Angelica M, Allen P, Fong Y, Dematteo RP, Klimstra DS, Blumgart LH, Jarnagin WR. Polypoid lesions of the gallbladder: diagnosis and followup. J Am Coll Surg. 2009 Apr;208(4):570-5. [Medline] [Fulltext]