zawartość artykułu
- Lokalizacja
- Technika badania
- Kiedy węzły chłonne krezkowe należy uznać za powiększone?
- Dlaczego 10mm w osi krótkiej?
- Czy powiększone węzły chłonne krezkowe to patologiczne węzły chłonne?
- Powiększone węzły chłonne krezkowe a zapalenie węzłów chłonnych krezkowych
- Algorytm diagnostyki ultrasonograficznej
- Podsumowanie
- Obrazy ultrasonograficzne
- Piśmiennictwo
Lokalizacja
Między blaszkami krezki jelita cienkiego (czczego i krętego) znajduje się około 100-200 węzłów chłonnych krezkowych. Ich liczba oraz wielkość zwiększają się od obwodu krezki ku jej nasadzie. Węzły krezkowe drenują chłonkę z kosmków jelitowych. Z węzłów chłonnych krezkowych chłonka trafia do węzłów chłonnych trzewnych lub do pni jelitowych, które uchodzą do początku przewodu piersiowego i pni lędźwiowych.
Węzły chłonne krezkowe w okolicy krętniczo-kątniczej.
Technika badania
Jak uwidocznić węzły chłonne krezkowe?
Węzły chłonne krezkowe najłatwiej znależć w okolicy krętniczo-kątniczej. W tym celu:
- przyłóż głowicę liniową poprzecznie do osi długiej ciała w prawym podbrzuszu,
- uwidocznij dystalny odcinek jelita krętego,
- grzbietowo do pętli jelita uwidocznij krezkę jelita, widoczną jako hiperechogeniczna linia równoległa do jelita,
- między blaszkami krezki szukaj struktur odpowiadającym węzłom chłonnym krezkowym.
Po uwidocznieniu węzłów chłonnych krezkowych oceń ich:
- kształt,
- echogeniczność,
- echostrukturę,
- położenie wnęki,
- unaczynienie,
- wymiary.
Następnie oceń:
- ścianę jelita cienkiego
- ścianę jelita grubego
- wyrostek robaczkowy
Kiedy węzły chłonne krezkowe należy uznać za powiększone?
Węzły chłonne krezkowe można uwidocznić podczas badania usg jamy brzusznej u większości zdrowych dzieci. Za powiększone węzły chłonne uznaje się takie, których wymiary są większe niż węzły chłonne w populacji osób zdrowych.
W przypadku węzłów chłonnych krezkowych najistotniejszy jest wymiar poprzeczny węzła. Wymiar poprzeczny węzła to wymiar prostopadły do osi długiej, uzyskany po uwidocznieniu węzła chłonnego w jego przekroju podłużnym.
Opierając się na analizie dostępnego piśmiennictwa, zespół eduson.pl rekomenduje, aby za powiększone węzły chłonne krezkowe uznać te, których wymiar poprzeczny przekracza 10mm.
Również obecność konglomeratu co najmniej 3 węzłów chłonnych krezkowych, którego wymiar poprzeczny przekracza 25mm, może świadczyć o ich powiększeniu.
UWAGA:
Ocena ultrasonograficzna zawsze powinna uwzględniać dane kliniczne pacjenta. Wielkość węzłów nie jest podstawową cechą, która różnicuje prawidłowe i patologiczne węzły chłonne. Większe znaczenie ma kształt, echostruktura i wzorzec unaczynienia węzłów chłonnych.
Sposób pomiaru węzła chłonnego krezkowego. 1-wymiar podłużny (11mm); 2-wymiar poprzeczny, czyli oś krótka węzła chłonnego (4,9mm).
Dlaczego 10mm w osi krótkiej?
U dzieci z dolegliwościami bólowymi brzucha (ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, wgłobienie jelita, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, skręt torbieli jajnika, ostre zapalenie trzustki) obserwowano statystycznie częstsze występowanie węzłów chłonnych krezkowych o wymiarze poprzecznym równym i większym 10mm. Takie węzły obserwowano także u dzieci z dolegliwościami bólowymi brzucha, u których nie stwierdzono przyczyny dolegliwości bólowych, a dolegliwości ustąpiły bez leczenia.
W niektórych opracowaniach za powiększone węzły chłonne krezkowe uważa się te, których wymiar poprzeczny wynosi co najmniej 5mm. Jednak na podstawie dostępnych badań klinicznych należy uznać, że nie ma istotnej statystycznie różnicy w częstości występowania węzłów krezkowych o takich wymiarach u dzieci zgłaszających dolegliwości bólowe brzucha i u dzieci zdrowych.
Węzeł chłonny krezkowy w okolicy krętniczo-kątniczej u 7-letniej dziewczynki bez dolegliwości bólowych brzucha.
Czy powiększone węzły chłonne krezkowe to patologiczne węzły chłonne?
Powiększone węzły chłonne krezkowe mogą występować u dzieci zdrowych (10% zdrowych dzieci ma węzły chłonne o wymiarze poprzecznym wynoszącym co najmniej10mm).
Nie wszystkie powiększone węzły chłonne są jednocześnie węzłami patologicznymi. Wielkość węzłów jest tylko jedną z cech uwzględnianych podczas badania.
Jako patologiczne węzły w obrazie usg należy rozumieć te, które nie spełniają kryteriów opisujących prawidłowe węzły. W ocenie uwzględnia się:
- kształt węzłów chłonnych
- echogeniczność węzłów
- echostrukturę węzłów
- wzorzec unaczynienia
Cechy te dokładniej opisano w dziale prawidłowe obrazy ultasonograficzne.
O obecności patologicznych węzłów może świadczyć:
- nieprawidłowy stosunek osi długiej do krótkiej,
- niższa echogeniczność,
- niejednorodna echostruktura,
- brzeżnie położona wnęka,
- nieprawidłowe unaczynienie w opcji dopplera mocy.
Interpretacja obrazu ultrasonograficznego musi uwzględniać wywiad, badanie fizykalne i dostępne wyniki badań dodatkowych.
Liczne węzły chłonne krezkowe u dziecka z ostrą infekcją wirusową przewodu pokarmowego.
Powiększone węzły chłonne krezkowe a zapalenie węzłów chłonnych krezkowych
W licznych opracowaniach i dostępnym piśmiennictwie niejednokrotnie stosuje się zamiennie pojęcia „powiększone węzły chłonne krezkowe” i „zapalenie węzłów chłonnych krezkowych”.
Jednak należy pamiętać, że te dwa pojęcia nie oznaczają tego samego. Zapalenie węzłów chłonnych krezkowych (mesenteric lymphadenitis, mesenteric adenits) jest rozpoznaniem klinicznym, na które (oprócz powiększonych węzłów chłonnych krezkowych) składają się następujące objawy:
- gorączka (38-38,5 st C)
- bóle brzucha
Zapalenie węzłów chłonnych krezkowych ma charakter samoograniczjący się – objawy mijają najczęściej w ciągu 2-3 tygodni. Jako, że bóle brzucha mogą lokalizować się w prawym dole biodrowym, schorzenie to może imitować objawy związane z zapaleniem wyrostka robaczkowego.
Z ultrasonogaficznego punktu widzenia rozpoznanie zapalenia węzłów chłonnych krezkowych jest możliwe po wykluczeniu innych przyczyn bólu brzucha, które mogą przebiegać z powiększeniem węzłów chłonnych.
Algorytm diagnostyki ultrasonograficznej
Podsumowanie
- Węzły chłonne krezkowe można uwidocznić u większości dzieci, również tych bez dolegliwości bólowych jamy brzusznej.
- Typową lokalizacją, w której można uwidocznić węzły krezkowe jest okolica krętniczo-kątnicza.
- W ocenie węzłów chłonnych krezkowych należy uwzględnić ich lokalizację, kształt, echogeniczność, echostrukturę i unaczynienie.
- Za powiększone węzły chłonne krezkowe u dzieci uznaje się te, których wymiar poprzeczny (oś krótka) wynosi co najmniej 10mm.
- Łącznie z węzłami chłonnymi krezkowymi należy ocenić obraz ściany jelit i wyrostek robaczkowy.
- Za patologiczne węzły chłonne uważa się te, które bez względu na wielkość, nie spełniają kryteriów prawidłowych węzłów chłonnych.
- W przypadku obecności patologicznych węzłów chłonnych należy rozważyć diagnostykę w kierunku chorób nowotworowych.
- Wszystkie obrazy ultrasonograficzne należy interpretować w odniesieniu do danych klinicznych pacjenta.
- Zapalenie węzłów chłonnych krezkowych jest rozpoznaniem klinicznym, które można rozważyć po wykluczeniu najczęstszych przyczyn dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta.
Obrazy ultrasonograficzne
Węzły chłonne krezkowe
Węzły chłonne krezkowe. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY.
Węzły chłonne krezkowe. Głowica PHILIPS LUMIFY.
Ocena wielkości węzła chłonnego krezkowego
Piśmiennictwo
- Bochenek A. Reichert M. Anatomia człowieka. PZWL. Warszawa 2007.
- Sikorska-Wiśniewska G, Liberek A, Góra-Gebka M, Bako W, Marek A, Szlagatys-Sidorkiewicz A, Jankowska A. Mesenteric lymphadenopathy – a valid health problem in children. Med Wieku Rozwoj. 2006 Apr-Jun; 10(2):453-62. [Medline].
- Simanovsky N, Hiller N. Importance of sonographic detection of enlarged abdominal lymph nodes in children. J Ultrasound Med. 2007 May; 26(5):581-4. [Medline].
- Moustaki M, Zeis PM, Katsikari M, Fretzayas A, Grafakou O, Stabouli S, Tsolia M, Nicolaidou P, Karpathios T. Mesenteric lymphadenopathy as a cause of abdominal pain in children with lobar or segmental pneumonia. Pediatr Pulmonol. 2003 Apr;35(4):269-73. [Medline]
- Zganjer M, Roic G, Cizmic A, Pajic A. Infectious ileocecitis–appendicitis mimicking syndrome. Bratisl Lek Listy. 2005;106(6-7):201-2. [Medline]
- Helbling R, Conficconi E, Wyttenbach M, Benetti C, Simonetti GD, Bianchetti MG, Hamitaga F, Lava SA, Fossali EF, Milani GP. Acute Nonspecific Mesenteric Lymphadenitis: More Than „No Need for Surgery”. Biomed Res Int. 2017;2017:9784565. [Medline]
- Hwang JY. Emergency ultrasonography of the gastrointestinal tract of children. Ultrasonography. 2017 Jan 25. [Medline] [Full text]