Wrzodziejące zapalenie jelita grubego | Portal wymiany wiedzy o ultrasonografii - Eduson

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Tomasz Batko
Posted by Tomasz Batko Dodaj komentarz 29 listopada 2017 22 lutego 2020

Czy mobilny aparat usg wystarczy, aby wstępnie ocenić ścianę jelita u pacjenta z przewlekłą biegunką? Czy połączenie obrazu ultrasonograficznego z wywiadem i badaniem klinicznym może pomóc w postawieniu poprawnego rozpoznania już w gabinecie lekarza rodzinnego? O czym należy pamiętać podejmując próbę oceny przewodu pokarmowego badaniem usg?

Jeśli nie pamiętasz jak wygląda prawidłowy obraz jelit w badaniu usg: zajrzyj do prawidłowych obrazów ultrasonograficznych.

historia pacjentki

Do gabinetu lekarza rodzinnego zgłosiła się 20-letnia kobieta z bólami podbrzusza i utrzymującą się od kilku tygodni biegunką. Pacjentka w ciągu ostatniego miesiąca schudła 6 kg. Dopytana przez lekarza rodzinnego przyznała się, że podobne objawy (bóle brzucha i luźne stolce) występują z krótkimi przerwami od kilkunastu miesięcy.

Lekarz, po szczegółowym zebraniu wywiadu i badaniu fizykalnym, wyjął z szuflady swój nowy, mobilny aparat usg Philips Lumify i samodzielnie sprawdził, jak wygląda ściana jelita grubego pacjentki.

obrazy ultrasonograficzne

Lekarz rozpoczął badanie usg od wstępnej oceny narządów miąższowych jamy brzusznej. Nie stwierdziwszy nieprawidłowości, sięgnął po głowicę liniową i zaczął oglądać ścianę jelit pacjentki. Badanie zaczął od lewego dołu biodrowego, gdzie brzuch był najbardziej tkliwy.

Ściana esicy była wyraźnie pogrubiała, a światło jelita było zwężone.

Obraz esicy w przekroju poprzecznym. Widoczna wyraźnie pogrubiała ściana jelita z wąskim światłem. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Haustracje jelita grubego w tym odcinku były wygładzone, a fałdy półksiężycowate spłaszczone.

Obraz esicy w przekroju podłużnym. Widoczna wyraźnie pogrubiała ściana jelita z wąskim światłem. Niewidoczne są haustracje oraz fałdy półksiężycowate. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Co ciekawe, ściana jelita grubego, mimo znacznej grubości (6-8 mm) nadal miała zachowaną swoją warstwową budowę. Pogrubiała była przede wszystkim błona podśluzowa i śluzowa. Mięśniówka miała prawidłową grubość.

Pomiar grubości ściany esicy. Głowica liniowa. Philips Lumify. USG

Pomiar grubości ściany esicy. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Esica w przekroju podłużnym. Obraz ultrasonograficzny.

Esica  w przekroju podłużnym. Widoczna jest zachowana budowa warstwowa. Ściana jelita jest pogrubiała w zakresie błony śluzowej (niebieska strzałka) i podśluzowej (żółta strzałka). Philips Lumify.

Wokół ściany jelita grubego widoczny był niewielki, hiperechogeniczny odczyn zapalny otaczającej tkanki łącznej z nielicznymi, niepowiększonymi węzłami chłonnymi.

Ściana jelita miała wyraźnie wzmożone unaczynienie w opcji kolorowego dopplera.

Esica. Esica w przekroju poprzecznym w opcji kolorowego dopplera. Widoczny wyraźnie wzmożony przepływ naczyniowy w ścianie jelita. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Esica w przekroju poprzecznym w opcji kolorowego dopplera. Widoczny wyraźnie wzmożony przepływ naczyniowy w ścianie jelita. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Podobne zmiany do tych, uwidocznionych w zakresie esicy, widoczne były na całej długości jelita grubego, choć w zakresie kątnicy i wstępnicy wciąż widoczne były haustracje, a światło jelita nie było zwężone.

Pogrubiała kątnica z zachowaną budową warstwową i widocznymi haustracjami oraz fałdami półksiężycowatymi. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Kątnica w przekroju podłużnym. Obraz ultrasonograficzny.

Kątnica  w przekroju podłużnym. Widoczna zachowana budowa warstwowa oraz haustracje i fałdy półksiężycowate. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Ściana końcowego odcinka jelita krętego oraz jelita cienkiego miały prawidłową grubość i perystaltykę.

 

rozpoznanie

Lekarz skierował pacjentkę do poradni gastroenterologicznej z podejrzeniem nieswoistego zapalenia jelit. Wykonano kolonoskopię i rozpoznano wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

omówienie

Ultrasonografia jest uznaną metodą do obrazowania ściany przewodu pokarmowego. USG pozwala nie tylko na pomiar grubości zmienionego zapalnie odcinka jelita, ale też na precyzyjną ocenę poszczególnych warstw budujących ścianę jelita i zmian w otaczających tkankach.

Obraz ultrasonograficzny prawidłowej ściany jelita grubego.

Obraz prawidłowej ściany jelita grubego. Ściana ma grubość 2mm. Widoczne są prawidłowe haustracje (niebieska strzałka) i fałdy półksiężycowate (żółta strzałka). Głowica liniowa. Philips Lumify.

Prawidłowy obraz końcowego odcinka jelita krętego. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Nowoczesne, przenośne aparaty ultrasonograficzne, takie jak Philips Lumify, w którym głowicę usg wystarczy podłączyć do swojego smartfona, pozwalają już w gabinecie lekarza rodzinnego postawić wstępne rozpoznanie i monitorować dalszy proces leczenia.

O czym warto pamiętać badając jelita u pacjenta z podejrzeniem nieswoistego zapalenia jelit?

Kluczową rolę we wstępnym procesie diagnostycznym pacjentów z przewlekłą biegunką odgrywa szczegółowy wywiad, natomiast badanie usg ułatwia podjęcie dalszych kroków diagnostycznych.

Obraz ultrasonograficzny ściany przewodu pokarmowego jest odzwierciedleniem procesów patofizjologicznych, jakie mają miejsce w chorobie Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącym zapaleniu jelit.

W chorobie Leśniowskiego-Crohna zmiany mogą dotyczyć zarówno jelita grubego jak i cienkiego, a budowa warstwowa może być zatarta, w odróżnieniu do wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, gdzie zajęte jest jedynie jelito grube, a budowa warstwowa jelita jest zachowana. 

Zmieniony zapalnie końcowy odcinek jelita krętego u pacjenta z chorobą Leśniowskiego-Crohna. Widoczna jest pogrubiała ściana z częściowo zatartą budową warstwową. Światło jelita jest zwężone. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Pomiar grubości ściany końcowego odcinka jelita krętego u pacjenta z chorobą Leśniowskiego-Crohna w trakcie badania ultrasonograficznego.

Pomiar grubości ściany końcowego odcinka jelita krętego u pacjenta z chorobą Leśniowskiego-Crohna. Widoczna zatarta budowa warstwowa z nierównym zarysem ściany jelita. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Obraz jelit u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelit:​

  • Proces chorobowy dotyczy jedynie ściany jelita grubego. Ściana jelita cienkiego ma prawidłową grubość.
  • Ściana jelita grubego w aktywnym procesie zapalnym jest pogrubiała, ale zachowuje swoją prawidłową budowę warstwową. Proces zapalny dotyczy błony śluzowej i podśluzowej, i to te warstwy są wyraźnie pogrubiałe. Mięśniówka jelita ma prawidłową grubość.
  • Ściana jelita może wykazywać wyraźnie wzmożone unaczynienie w opcji kolorowego dopplera i dopplera mocy.
  • Światło jelita grubego może być zwężone, a haustracje i fałdy półksiężycowate wygładzone.
  • Zewnętrzny zarys ściany jelita jest gładki.
  • Wokół zmienionego odcinka jelita może być widoczny niewielki odczyn zapalny tkanki łącznej, która staje się wyraźnie hiperechogeniczna.
  • Węzły chłonne krezkowe we wrzodziejącym zapaleniu jelit są zazwyczaj nieliczne i widoczne głównie wokół zmienionej zapalnie ściany.

O czym należy pamiętać prowadząc diagnostykę różnicową? 

W diagnostyce różnicowej przewlekłych biegunek należy uwzględnić m.in.:

  • Choroby infekcyjne (infekcje bakteryjne i wirusowe)
  • Zespoły złego wchłaniania (np. celiakia)
  • Czynnościowe zaburzenia jelit.

Obraz jelita u pacjenta z ostrą biegunką wirusową. Ściana jelita ma prawidłową grubość. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Sukces diagnostyczny zależy od poprawnie zebranego wywiadu połączonego z umiejętną interpretacją badania usg, podczas którego należy odpowiedzieć na trzy główne pytania:

1. Czy zmiany dotyczą tylko ściany jelita grubego, czy też cienkiego?

2. Czy jest zachowana budowa warstwowa zmienionego zapalnie odcinka jelita?

3. Czy widoczne są zmiany poza ścianą jelita:

  • wolny płyn w jamie otrzewnej,
  • odczyn zapalny tkanki łącznej,
  • powiększone węzły chłonne,
  • zmiany w narządach miąższowych jamy brzusznej?

 Analiza obrazu ultrasonograficznego musi uwzględniać dane z wywiadu i wiedzę o patofizjologii każdej z jednostek chorobowych.

PHILIPS LUMIFY w portalu eduson.pl

Zobacz pozostałe obrazy ultrasonograficzne zarejestrowane głowicami PHILIPS LUMIFY:

Zobacz jak wykorzystać głowicę konweksową PHILIPS LUMIFY?

Jak wykorzystać głowicę liniową PHILIPS LUMIFY?

Zacznij przygodę z PHILPS LUMIFY – to proste

Zajrzyj na stronę PHILIPS LUMIFY i sprawdź aktualne promocje.

Avatar photo
Tomasz Batko
Zobacz więcej postów
Z ultrasonografią jest związany od ponad 20 lat i nie wyobraża sobie bez niej swojej lekarskiej egzystencji. Współautor około połowy wszystkich treści portalu eduson.pl. Wykładowca, współautor szkoleń z zakresu ultrasonografii w Polsce i Europie.
dr n. med., specjalista pediatrii