zawartość artykułu
Wstęp
USG jest badaniem czasu rzeczywistego (ang. real-time). Obraz ultrasonograficzny jest intepretowany w chwili jego uzyskiwania. Oczywiście, można nagrać pętlę filmową lub wykonać zdjęcie, aby ocenić je później, ale interpretować będziemy tylko to, co nagraliśmy. Jeżeli podczas badania i jego nagrywania „przeoczymy” zmianę patologiczną w trzustce, nie będziemy widzieli jej także na zarchiwizowanym nagraniu. Spotkać się można z opinią, że jest to jedno z podstawowych ograniczeń ultrasonografii, które czyni jej skuteczność diagnostyczną zależną od umiejętności osoby badającej. Dlatego tak ważne jest doskonalenia techniki badania.
Jednakże to, co jest uznawane za największą wadę ultrasonografii, często okazuje się jej największą zaletą. Jak to możliwe?
Fakt, że obrazy ultrasonograficzne są interpretowane w chwili ich rejestrowania, pozwala na indywidualne modyfikowanie techniki badania poprzez:
- ucisk głowicą
- zmianę pozycji ciała osoby badanej
- zastosowanie DUŚK (doustny ultrasonograficzny środek kontrastujący)
- ocenę przed i po mikcji
- wykonanie próby Valsavy
- wykorzystanie artefaktów
- ocenę ruchomości oddechowej
- wykonanie badania „point of care”
- rozszerzenie zakresu badania
Ucisk głowicą
Ucisk głowicą pozwala przemieścić gaz w przewodzie pokarmowym, aby lepiej uwidocznić duże naczynia jamy brzusznej oraz przestrzeń zaotrzewnową wokół nich. Podatność na ucisk głowicą jest jednym z kryteriów kwalifikujących zmiany ogniskowe w sutkach do kategorii BIRADSusg 2 i BIRADSusg3. Jeżeli zmiana nie jest podatna na ucisk głowicą (z wyjątkiem węzłów chłonnych wewnątrzsutkowych i włóknienia ogniskowego), powinna być zakwalifikowana do wyższej kategorii niż BIRADSusg3. W przypadku zmian płynowych z gęstą zawartością położonych w sutkach lub tarczycy, stopniowym zwiększaniem ucisku głowicą, a następnie jego zmniejszaniem można wywołać efekt przemieszczania się gęstej treści płynnej. Ucisk głowicą wykorzystuje się także w diagnostyce zapalenia wyrostka robaczkowego. Prawidłowy wyrostek robaczkowy jest podatny na ucisk (np. za pomocą głowicy usg). Jego kształt staje się wówczas owalny. Zmieniony zapalnie wyrostek robaczkowy nie poddaje się uciskowi i utrzymuje okrągły kształt w przekroju poprzecznym.
Podatna na ucisk torbiel z gęstą zawartością prawego sutka.
Zmiana pozycji ciała
Zmiana pozycji ciała osoby badanej jest szczególnie istotna w przypadku badania trzustki. Często u osób dorosłych trzustka jest lepiej widoczna w pozycji stojącej niż leżącej. Wynika to z przemieszczenia się jelit wraz z zawartym w nich gazem zgodnie z grawitacją. Skutkiem jest „odsłonięcie” trzustki.
Zmiana pozycji ciała pacjenta z leżącej na stojącą jest pomocna w różnicowaniu pomiędzy polipem pęcherzyka żółciowego a kamicą pęcherzyka żółciowego.
Kamica pęcherzyka żółciowego. Widoczne jest przemieszczanie się złogów zgodnie z grawitacją. Pętla filmowa zarejestrowana po zmianie pozycji ciała pacjenta z leżącej na stojącą.
Polipy pęcherzyka żółciowego, nieprzemieszczające się przy zmianie pozycji ciała.
Zmiana pozycji ciała osoby badanej z leżącej na plecach na leżącą na boku może być przydatna w przypadku różnicowania zmian płynowych z poziomem płynów np. w tarczycy czy sutku, ze zmianami płynowo-litymi. W przypadku zmian płynowych z poziomem płynów przy zmianie pozycji ciała widoczne jest przemieszczanie się treści płynnej.
DUŚK (doustny ultrasonograficzny środek kontrastujący)
Doustny ultrasonograficzny środek kontrastujący (DUŚK), czyli woda niegazowana, pozwala na rozróżnienie żołądka od zmiany płynowej w nadbrzuszu (np. torbieli po ostrym zapaleniu trzustki).
Torbiel pozapalna trzustki. Badanie usg po wypiciu wody przez pacjenta. Widoczna jest perystaltyka poza zmianą płynową – nie ma ona łączności z przewodem pokarmowym.
Zastosowanie DUŚK pomogło uniknąć błędu i uznania żołądka wypełnionego płynem za zmianę ogniskową śledziony.
Żołądek po podaniu DUŚK. Przed podaniem DUŚK obraz ultrasonograficzny żołądka mógł być mylnie rozpoznany jako guz śledziony. Poznaj historię pacjentki.
U dzieci zaleca się dousnte podanie wody lub innego płynu podczas badania połączenia żołądkowo-przełykowego w kierunku refluksu żołądkowo-przełykowego.
Fale zwrotne z żołądka do przełyku u niemowlęcia. Badanie połączenia żołądkowo-przełykowego.
Podanie DUŚK pomaga także w uwidocznieniu trzustki. Jeżeli w żołądku znajduje się powietrze, po doustnym podaniu płynu powietrze przemieszcza się do góry. Płyn znajduje się w dolnej części żołądka wytwarzając okno akustyczne dla ultradźwięków, dzięki czemu trzustka jest lepiej widoczna.
Trzustka widoczna po wypełnieniu żołądka płynem.
Zobacz, jak doustne podanie płynu pomogło uwidocznić zmianę ogniskową w głowie trzustki jednemu z naszych użytkowników.
Ocena przed i po mikcji
Oprócz oceny zalegania moczu po mikcji, pozwala także na rozróżnienie pęcherza moczowego od torbieli jajnika – uważaj, aby nie popełnić takiego błędu! Pozwala także na różnicowanie pomiędzy torbielą moczownika a uchyłkiem pęcherza moczowego. Torbiel moczownika nie będzie zmieniała swoich wymiarów po mikcji.
Próba Valsavy
Jest to szczególnie ważne przy badaniu przepuklin. Niektóre przepukliny mogą nie być widoczne u pacjentów leżących na plecach i spokojnie oddychających. Dowiedz się więcej o przepuklinach pachwinowych.
Przepuklina pachwinowa prosta po stronie lewej, uwidoczniona dzięki próbie Valsalvy.
Artefakty
Wtryski moczu do pęcherza widoczne jako artefakt w opcji kolorowego dopplera i dopplera mocy.
Artefakt widoczny w opcji dopplera mocy spowodowany wtryskami moczu do pęcherza moczowego. Najpierw widoczny jest wtrysk moczu z lewego, a następnie z prawego moczowodu.
Artefakt widoczny w opcji kolorowego dopplera spowodowany wtryskami moczu do pęcherza moczowego. Widoczne są wtryski do pęcherza z obu moczowodów.
Ocena ruchomości oddechowej
Objaw ślizgania opłucnej – czyli ruchomość oddechowa opłucnej – element oceny płuc w przezklatkowym badaniu ultrasonograficznym płuc.
Objaw ślizgania opłucnej.
Point of care
Dostęp do aparatu ultrasongraficznego stwarza możliwość wykonywania badań „point of care”.
Poznaj zamieszczone w portalu eduson.pl „z życia wzięte” przykłady badań „point of care”:
- Sprawdź, czy poradzisz sobie z takim badaniem usg „point of care”?
- 26-letnia córka leśniczego…
- „Czy to guzek siostry Mary Joseph?” – zapytała przerażona pacjentka.
- „Pani doktor, nie mogę zasznurować butów…”
- Zerknie Pan tylko, czy to nie wyrostek, bo my na weekend chcemy wyjechać…
- Badania usg w gabinecie lekarza rodzinnego – pierwszy krok szybkiej diagnostyki onkologicznej.
Rozszerzenie zakresu badania
Zaletą badania ultrasonograficznego jest możliwość zebrania dokładnego wywiadu podczas wykonywania badania. Zdarza się, że lekarz wykonujący badania usg ma więcej czasu na zebranie wywiadu niż lekarz, który podjął decyzję o skierowaniu pacjenta na to badanie. Uzyskane dane podczas badania podmiotowego pozwalają na rozszerzenie zakresu standardowego zakresu badania o:
ocenę wyroska robaczkowego
- Technika badania wyrostka robaczkowego
- Zapalenie wyrostka robaczkowego – galeria obrazów ultrasonograficznych – część 1 i część 2
- Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
- Ropień okołowyrostkowy z zapaleniem otrzewnej i ropniami międzypętlowymi
przezklatkową ocenę płuc
- Zobacz jak dostęp do ultrasonografu na wizycie domowej pomógł postawić właściwe rozpoznanie
ocenę układu kostnego np.:
Bądź na bieżąco
- Śledź nas na facebook, twitter, google+.
- Wyraź zgodę na otrzymywanie informacji edukacyjnych mailem, a o najnowszych treściach poinformujemy Cię zaraz po ich opublikowaniu.
- Zobacz jak wygląda portal eduson.pl na Twoim smartfonie! Pogłębiaj swoją wiedzę ultrasonograficzną korzystając z urządzeń mobilnych.
