Odma opłucnowa w usg - 5 kroków do rozpoznania. | Portal wymiany wiedzy o ultrasonografii - Eduson

Odma opłucnowa w usg – 5 kroków do rozpoznania.

Krok 1

Przyłóż głowicę do najwyżej położonego punktu klatki piersiowej i znajdź linię opłucnej.

Odma opłucnowa jest stanem, w którym między blaszkami opłucnej znajduje się powietrze. Powietrze, zgodnie z grawitacją, lokalizuje się w najwyżej położonym punkcie klatki piersiowej.  U pacjenta leżącego na plecach jest to przednia powierzchnia klatki piersiowej w linii środkowo-obojczykowej na wysokości 4-6 żebra.

Powietrze w jamie opłucnowej u pacjenta leżącego na plecach układa się grawitacyjnie w najwyżej położonym punkcie klatki piersiowej (szare pole na zdjęciu).

Powietrze w jamie opłucnowej u pacjenta leżącego na plecach układa się grawitacyjnie w najwyżej położonym punkcie klatki piersiowej (szare pole na zdjęciu).

Rozpocznij badanie od przyłożenia głowicy do ściany klatki piersiowej w projekcji podłużnej, aby uwidocznić żebra oraz znajdującą się między nimi linię opłucnej, czyli tzw. objaw nietoperza (ang. bat sign).

Do oceny płuc należy wybrać preset płucny (ang. lung preset). Presety płucne są tak ustawione, aby ułatwić obrazowanie artefaktów płucnych. Jeśli aparat usg nie posiada presetów przeznaczonych do obrazowania płuc można wybrać dowolny preset, wyłączając jednocześnie funkcje poprawiające obrazowanie (np. sonoCT, XRES).

Wybór presetu płucnego podczas obrazowania głowicą liniową w aparacie Philips Lumify.

Wybór presetu płucnego podczas obrazowania głowicą liniową w aparacie Philips Lumify.

Sposób przyłożenia głowicy do ściany klatki piersiowej u pacjenta, u którego poszukuje się odmy jamy opłucnowej. Głowica liniowa. Aparat Philips Lumify.

Sposób przyłożenia głowicy do ściany klatki piersiowej u pacjenta, u którego poszukuje się odmy jamy opłucnowej. Głowica liniowa. Aparat Philips Lumify.

Objaw nietoperza. Głowica liniowa. Philips Lumify. Obraz ultrasonograficzny.

Objaw nietoperza. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Objaw nietoperza w obrazie ultrasonograficznym. Gwiazdkami oznaczono części chrzęstne żeber. Głowica konweksowa. Philips Lumify.

Objaw nietoperza. Gwiazdkami oznaczono części chrzęstne żeber. Głowica konweksowa. Philips Lumify.

Krok 2

Sprawdź, czy jest widoczny objaw ślizgania. Jego brak potwierdź w opcji M-mode.

Objaw ślizgania to widoczne na ekranie poruszanie się linii opłucnej podczas oddychania. Objaw ten wywołany jest przez ruch opłucnej płucnej względem nieruchomej opłucnej ściennej. 

W opcji M-mode objaw ślizgania jest widoczny jako objaw brzegu morskiego. Nieruchome elementy ściany klatki piersiowej tworzą „fale”, a poruszające się w trakcie oddechu artefakty poniżej opłucnej tworzą szum zwany „piaskiem”. 

Objaw ślizgania widoczny w głowicy liniowej. Philips Lumify.

Objaw ślizgania widoczny w głowicy konweksowej. Philips Lumify.

Objaw

Objaw brzegu morskiego w opcji M-mode. Głowica Liniowa. Philips Lumify.

 U pacjentów z odmą nie można zobaczyć objawu ślizgania (powietrze w jamie opłucnowej nie pozwala na obrazowanie ruchów opłucnej płucnej).

W opcji M-mode widoczne jest to jako tzw. objaw kodu paskowego.

Brak objawu ślizgania u pacjenta z odmą jamy opłucnowej. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Objaw

Objaw kodu paskowego widoczny w opcji M-mode u pacjenta z odmą jamy opłucnowej. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Uwaga!

Obecność objawu ślizgania wyklucza odmę jamy opłucnowej.

Brak objawu ślizgania nie pozwala jednak potwierdzić odmy opłucnowej. Objaw ślizgania może być też niewidoczny lub znacznie ograniczony w innych stanach chorobowych:

  • ARDS
  • włóknienie płuc
  • obecność znacznych rozmiarów konsolidacji podopłucnowych
  • zrosty opłucnowe
  • porażenie nerwu przeponowego
  • niewłaściwa intubacja (intubacja głównego oskrzela)

W przypadkach wymienionych powyżej z brakiem objawu ślizgania będą współistnieć artefakty pionowe (linie B, Z, I) lub zmiany podopłucnowe (np. obszary konsolidacji). 

Krok 3

Sprawdź, czy widać artefakty linii A i B.

U pacjenta z odmą opłucnową jedynymi artefaktami widocznymi poniżej linii opłucnej są artefakty linii A. Obraz ten określa się jako tzw. profil A.

Gdy w jamie opłucnowej jest powietrze, to pionowe artefakty, czyli artefakty linii B, Z i I przestają być widoczne. 

Artefakty linii A widoczne poniżej linii opłucnej u pacjenta z odmą opłucnową. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Artefakty linii A widoczne poniżej linii opłucnej u pacjenta z odmą opłucnową. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Prawidłowy obraz płuca w usg. Obecny objaw ślizgania i drobne, pionowe artefakty wychodzące z linii opłucnej (linie Z i I). Głowica liniowa. Philips Lumify.

Zapamiętaj:

Obecność pionowych artefaktów wyklucza obecność odmy opłucnowej.

Brak objawu ślizgania oraz profil A (brak pionowych artefaktów) przybliżają Cię do potwierdzenia obecności odmy opłucnowej.

Krok 4

Sprawdź, czy widać lung (cardiac) pulse.

Lung (cardiac) pulse to objaw ultrasonograficzny związany z udzielonym tętnieniem serca, widocznym w badaniu usg płuc. 

Lung pulse może być widoczny w obrazowaniu w skali szarości jako pulsowanie („tętnienie”) linii opłucnej lub w opcji M-mode jako pionowe artefakty. 

Lung pulse (strzałki) widoczny w opcji M-mode podczas obrazowania płuc u dziecka. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Lung pulse (strzałki) widoczny w opcji M-mode podczas obrazowania płuc u dziecka. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Krok 5

Znajdź lung point.

Lung point oznacza miejsce, w którym kończy się komora odmowa i ponownie zaczyna być widoczny objaw ślizgania. 

Uwidocznienie lung point potwierdza obecność komory odmowej.

Jak znaleźć lung point?

Jeśli u pacjenta leżącego na plecach nie uwidoczniłeś objawu ślizgania, to zacznij powoli przesuwać głowicę do boku (w stronę linii pachowej pacjenta) aż do momentu, gdy ponownie będzie on widoczny. W tym miejscu kończy się komora odmowa.

Kierunek ruchu głowicy podczas poszukiwania granicy komory odmowej (lung point).

Kierunek ruchu głowicy podczas poszukiwania granicy komory odmowej (lung point). 

Lokalizacja lung point na ścianie klatki piersiowej pozwala pośrednio określić wielkość komory odmowej. Im bardziej ku tyłowi widoczny jest lung point, tym komora odmowa jest większa. 

Lung point u pacjenta z odmą opłucnową. Granica komory odmowej widoczna na bocznej ścianie klatki piersiowej. Zwróć uwagę, że objaw ślizgania jest widoczny tylko na fragmencie linii opłucnej. Głowica konweksowa. Philips Lumify.

W przypadku odmy krytycznej lung point jest niewidoczny (powietrze wypełnia całą jamę opłucnową). 

 

Zapamiętaj!

Tylko uwidoczniony lung point potwierdza obecność komory odmowej.

Podsumowanie

Do rozpoznania odmy opłucnowej konieczne jest uwidocznienie 5 elementów:

  1. brak objawu ślizgania
  2. obecne artefakty linii A
  3. brak artefaktów linii B (i innych pionowych artefaktów)
  4. niewidoczny lung (cardiac) pulse
  5. obecny lung point

Zapamiętaj:

  • Obecność objawu ślizgania wyklucza odmę opłucnową, ale brak tego objawu nie potwierdza jej obecności.
  • Obecność artefaktów linii B wyklucza odmę opłucnową.
  • Widoczne udzielone tętnienie serca na linii opłucnej (lung/cardiac pulse) wyklucza odmę opłucnową.
  • Lung point pozwala potwierdzić obecność komory odmowej i jej wielkości.
  • Lung point nie jest widoczny w odmie krytycznej.

PHILIPS LUMIFY w portalu eduson.pl

Zobacz pozostałe obrazy ultrasonografizne zarejestrowane głowicami PHILIPS LUMIFY:

Zobacz jak wykorzystać głowicę konweksową PHILIPS LUMIFY?

Jak wykorzystać głowicę liniową PHILIPS LUMIFY?

Zacznij przygodę z PHILPS LUMIFY – to proste

Zajrzyj na stronę PHILIPS LUMIFY i sprawdź aktualne promocje.

Avatar photo
Z ultrasonografią jest związany od ponad 20 lat i nie wyobraża sobie bez niej swojej lekarskiej egzystencji. Współautor około połowy wszystkich treści portalu eduson.pl. Wykładowca, współautor szkoleń z zakresu ultrasonografii w Polsce i Europie.