Specjalizacje 
Narządy/organy 

Choroba Gravesa i Basedowa – obraz ultrasonograficzny

Wstęp

Choroba Gravesa i Basedowa (ang. Graves-Basedow Disease, GBD) jest autoimmunologiczną chorobą tarczycy, będącą następstwem pojawienia się autoprzeciwciał antyTSHR (ang. Thyroid Stimulating Hormone Receptor). Przeciwciała antyTSHR, stymulując receptor TSH (ang. Thyroid Stimulating Hormone) na błonie komórkowej tyreocytów, prowadzą do wzmożonego wydzielania hormonów tarczycy. GBD jest najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy. Choroba występuje częściej u kobiet (20/1000) niż u mężczyzn (2,3/1000).

Obrazy ultrasonograficzne

 Obraz usg tarczycy u 52-letniego mężczyzny. Objętość tarczycy wynosiła 68,6ml.

Film 1. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Przekrój poprzeczny prawego płata tarczycy i cieśni. 

Film 2. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Przekrój poprzeczny lewego płata tarczycy. 

Film 3. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Przekrój poprzeczny przez prawy płat tarczycy.

Film 4. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Przekrój podłużny przez prawy płat tarczycy.

Film 5. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Przekrój poprzeczny przez lewy płat tarczycy. Preset: soft tissue, fast flow (10cm/s).  Widoczne obfite unaczynienie w opcji kolorowego dopplera.

Film 6. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Przekrój poprzeczny przez prawy płat tarczycy. Preset: soft tissue, slow flow (4m/s).  Widoczne bardzo obfite unaczynienie w opcji kolorowego dopplera.

Film 7. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Przekrój poprzeczny przez prawy płat tarczycy. Preset: superficial, fast flow (12m/s). Widoczne obfite unaczynienie w opcji kolorowego dopplera.

Film 8. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Przekrój poprzeczny przez prawy płat tarczycy. Preset: superficial, slow flow (5m/s).  Widoczne bardzo obfite unaczynienie w opcji kolorowego dopplera.

 

Cechy obrazu ultrasonograficznego choroby Gravesa-Basedowa

  1. Uogólnione powiększenie tarczycy. Objętość tarczycy może wynosić nawet powyżej 100ml. Za górną granicę normy u dorosłych kobiet przyjmuje się objętość tarczycy wynoszącą 18-20 ml (u mężczyzn 25ml). W celu oceny objętości tarczycy skorzystaj z usługi NormyUSG.

  2. Obniżenie echogeniczności miąższu tarczycy. Echgoeniczność tarczycy w GBD jest niższa od mięśni szyi otaczających tarczycę. Cecha ta jest widoczna u 70% pacjentów. Przyczyną obniżenia echogeniczności miąższu jest zmniejszona objętość koloidu w pęcherzykach tarczycy. Nasilenie obniżenia echogeniczności zależy od stężenia przeciwciał antyTSHR. Obniżenie echogeniczności może być dyskretne (nieco niższe od prawidłowego miąższu tarczycy) lub znaczne (jak na filmach prezentowanych powyżej).  

  3. Wzmożone unaczynienie miąższu tarczycy, widoczne w opcji kolorowego dopplera i dopplera mocy. Wzrost intensywności unaczynienia miąższu tarczycy nie jest powiązany z funkcją tarczycy. Wraz z leczeniem nadczynności tarczycy unaczynienie tarczycy zmniejsza się. W okresach zaostrzeń choroby obserwuje się bardziej wzmożone unaczynienie w porównaniu z okresami remisji.

  4. Niejednorodna echostruktura miąższu tarczycy.

Rola badania usg w diagnostyce choroby Gravesa i Basedowa

Rozpoznanie GBD ustala się na podstawie badania podmiotowego, przedmiotowego i badań laboratoryjnych. Pełny obraz kliniczny występuje u około 25-30% pacjentów. U pozostałych pacjentów konieczne jest różnicowanie między GBD a innymi przyczynami nadczynności tarczycy. Pomocne jest oznaczenie poziomu przeciwciał antyTSHR, których stężenie w GBD przekracza górną granicę wartości referencyjnych. W takim przypadku badanie usg nie jest konieczne do rozpoznania GBD. Jeżeli nie ma możliwości oznaczenia poziomu stężenia przeciwciał antyTSHR, wówczas nadczynność tarczycy powiązana z obrazem usg pozwalają na rozpoznanie GBD.

Pacjent z nadczynnością tarczycy – ultrasonograficzna diagnostyka różnicowa

1. Wole guzkowe toksyczne, czyli sytuacja kliniczna, w której guzki tarczycy wydzielają hormony tarczycy autonomicznie, niezależenie od TSH. Różnicowanie z GBD nie powinno sprawiać trudności. 

Film 9. Głowica linowa PHILIPS LUMIFY. Przekrój podłużny lewego płata tarczycy. Przekrój poprzeczny prawego płata tarczycy. Widoczne liczne zmiany ogniskowe. 

2. Guzek autonomiczny pojedynczy, będący pojedynczym gruczolakiem lub guzkiem hipereplastycznym o autonomicznej czynności w scyntygrafii. Stanowi 5% przypadków nadczynności tarczycy. Różnicowanie z GBD nie powinno sprawiać trudności.

Film 10. Głowica linowa PHILIPS LUMIFY.  Widoczna jest  pojedyncza zmiana ogniskowa tarczycy z obwodowo-centralnym unaczynieniem w opcji kolorowego dopplera.

3. Choroba Hashimoto w okresie nadczynności (hashitoxicosis).Obraz usg może być bardzo podobny do GBD. Różnicowanie między GBD a chorobą Hashimoto w okresie nadczynności nie jest łatwe. W diagnostyce różnicowej należy zwrócić uwagę na nastepujące elementy obrazu usg:

  • Węzły chłonne okolicy cieśni i węzły widoczne poniżej dolnych biegunów płatów tarczycy są obserwowane przede wszystkim w przebiegu choroby Hashimoto.
  • Zmiany ogniskowe częściej występują w chorobie Hashimoto niż GDB. W GBD zmiany ogniskowe obserwuje się u około 15% pacjentów.
  • Objętość tarczycy jest większa w GBD niż w chorobie Hashimoto. Z czasem trwania choroby Hashimoto objętość tarczycy zmniejsza się, co jest związane z jej naturalnym przebiegiem. W GBD objętość tarczycy może zmniejszać się nieznacznie. Duży spadek objętości tarczycy w GBD jest związany jedynie z leczeniem jodem promieniotwórczym.
  • Echostruktura w chorobie Hashimoto jest bardziej niejednorodna niż w GBD.

FIlm 11. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Przekrój poprzeczny przez lewy płat, cieśni i prawy płat  tarczycy. Badanie usg pacjentki z chorobą Hashimoto.

4. Podostre zapalenie tarczycy (choroba de Quervain’a). Różnicowanie z GBD nie powinno sprawiać trudności.

PHILIPS LUMIFY w portalu eduson.pl

Zobacz pozostałe obrazy ultrasonograficzne zarejestrowane głowicami PHILIPS LUMIFY:

Zobacz jak wykorzystać głowicę konweksową PHILIPS LUMIFY?

Jak wykorzystać głowicę liniową PHILIPS LUMIFY?

Zacznij przygodę z PHILIPS LUMIFY – to proste!

Piśmiennictwo

  1. Ahuja RA, Anil T. Ultrasound of the Thyroid and Parathyroid Glands. Springer Science+Business Media, LLC 2012.
  2. Rumack CM, Wilson SR, Charboneau WJ,  Levine  D. Diagnostic Ultrasound. 
  3. Ahuja AT. Thyroid i Parathyroid. W: Ahuja AT. Diagnostic Imaging Ultrasound. Amirsys  Wyd. I. 2007.
Dr n. med. Mateusz Kosiak, specjalista medycyny rodzinnej
Z ultrasonografią związany od około 15 lat. Wykonywanie badań usg traktuje jako odkrywanie tajemnicy, którą skrywa w sobie pacjent. Współautor około połowy wszystkich treści portalu eduson.pl. Wykładowca, współautor szkoleń z zakresu ultrasonografii w Polsce i Europie.