Zapalenie uchyłków jelita grubego | Portal wymiany wiedzy o ultrasonografii - Eduson

Zapalenie uchyłków jelita grubego

Wstęp

Większość uchyłków jelita grubego to nabyte uchyłki rzekome. Są one przepuklinami w warstwie mięśniowej ściany jelita, utworzonymi przez błonę śluzową i surowiczą. Najczęściej zlokalizowane są w esicy (90%). Zdecydowanie częściej występują w społeczeństwach krajów rozwiniętych niż rozwijających się. Częstość ich występowania zwiększa się wraz z wiekiem. Występują u około połowy osób po 65 roku życia. Jedną z przyczyn powstania uchyłków jest niedostateczna objętość błonnika powodująca nadmierne skurcze okrężnicy, przerost warstwy mięśniowej okrężnicy i wzrost ciśnienia wewnątrzjelitowego. Konsekwencją tego jest wypchnięcie błony śluzowej na zewnątrz w punktach najmniejszego oporu. Czynnikami ryzyka rozwoju uchyłków jelita grubego są również choroby tkanki łącznej (zespól Marfana, zespół Ehlersa-Danlosa).

Zdecydowanie rzadziej w jelicie grubym występują uchyłki wrodzone, które są uchyłkami prawdziwymi, zlokalizowanymi głównie w okolicy kątnicy i wstępnicy.

Obraz ultrasonograficzne ostrego zapalenie uchyłków jelita grubego

Ostre zapalenie jest najczęstszym powikłaniem uchyłków jelita grubego  (10-25%). Jest też najczęstszą przyczyną bólów lewego podbrzusza u osób dorosłych. Zapalenie rozpoczyna się w pojedynczym uchyłku. Dochodzi do gromadzenia się treści jelitowej w uchyłku, następnie zamknięcia połączenia pomiędzy uchyłkiem a jelitem oraz podrażnienia błony śluzowej uchyłka. W efekcie dochodzi do zakażenia i zapalenia. Proces szerzy się wzdłuż okrężnicy oraz do przestrzeni wokół jelita. Do objawów należą ból brzucha w lewym dolnym kwadrancie, gorączka i leukocytoza.

Na obraz ultrasonograficzny zapalenia uchyłków jelita grubego składają się:

  • Odcinkowe, koncentryczne pogrubienie (>4-5mm) ściany jelita grubego oraz obniżenie jej echogeniczności, będące wynikiem przerostu warstwy mięśniowej.
  • Wąskie światło jelita wskutek przerostu warstwy mięśniowej.
  • Zapalenie uchyłka widoczne jako uwypuklony obszar ściany jelita z licznymi drobnymi hiperechogenicznymi odbiciami w ścianie bądź poza ścianą jelita, za którymi widoczny jest cień akustyczny. Uchyłek może być także wypełniony hipoechogeniczną treścią płynną.
  • Odczyny zapalny tłuszczu okołojelitowego, widoczny jako podwyższenie jego echogeniczności.

 

FILM 1. Głowica linowa PHILIPS LUMIFY. Widoczny jest hiperechogeniczny uchyłek z cieniem akustycznym poniżej, pogrubienie ściany jelita oraz podwyższenie echogeniczności tkanki tłuszczowej wokół jelita. 

ZDJĘCIE 1. Głowica linowa PHILIPS LUMIFY. Strzałkami zaznaczono granice uchyłka.

ZDJĘCIE 1. Głowica linowa PHILIPS LUMIFY. Strzałkami zaznaczono granice uchyłka.

Uchyłek jelita grubego, podwyższona echogeniczność tkanki tłuszczowej wokół jelita. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY.

ZDJĘCIE 2. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY.

FILM 2. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Widoczny jest hiperechogeniczny uchyłek w grzbietowej części jelita grubego z cieniem akustycznym poniżej. Zwróć uwagę na wąskie światło i pogrubiałą ścianę jelita. 

 Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Zapalenie uchyłka jelita grubego

FILM 3. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Widoczne jest zapalenie dwóch uchyłków jelita grubego.

Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Zapalenie drugiego uchyłka jelita grubego.

Znaczenie badania usg w diagnostyce ostrego zapalenia uchyłków jelita grubego

Czułość 92%  Swoistość 90%.

Technika badania przy podejrzeniu zapalenia uchyłków jelita grubego

  • Korzystaj z głowicy liniowej, a u pacjentów bardzo otyłych z konweksowej.
  • Rozpocznij badanie od miejsca, w którym pacjent lokalizuje dolegliwości bólowe.
  • Badaj delikatnie, stopniowo zwiększając ucisk.
  • Uwidocznij jelito w przekroju poprzecznym i podłużnym.
  • Oceń, czy są ultrasonograficzne cechy zapalenia uchyłków jelita grubego.
  • Oceń, czy są cechy ultrasonograficzne powikłań zapalenia jelita grubego (ropień, przetoka, perforacja, niedrożność).

O czym ultrasonografista powinien pamiętać

  • Niekorzystanie z głowicy liniowej jest jedną z przyczyn niepowodzenia diagnostycznego ultrasonografii u pacjentów dorosłych z bólami brzucha.
  • Czy widoczne są cechy ropnia okołojelitowego? Czy w okolicy jelita widoczny jest obszar płynowy, najczęściej dobrze ograniczony, odpowiadający ropniowi? W obszarze widoczne mogą być pęcherzyki powietrza. Ropień może być śródścienny, okołookrężniczy bądź odległy.
  • Czy widoczna jest przetoka? Podłużna zmiana hipo- lub hiperechogeniczna, łącząca ścianę jelita z pęcherzem, pochwą, jelitem. Echogeniczność przetoki zależy od treści w jej świetle. Przetoki hipoechogeniczne wypełnione są płynem. Przetoki hiperechogeniczne wypełnione są gazem.
  • Czy jest perforacja? Czy widoczne są echogeniczne pęcherzyki gazu w okolicy jelita?
  • W ultrasonograficznej diagnostyce uwzględnij: przepuklinę pachwiny, kamicę moczowodu, chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego

FILM 4. Głowica liniowa PHILIPS LUMIFY. Przepuklina pachwinowa prosta lewostronna.

 

PHILIPS LUMIFY w portalu eduson.pl

Zobacz pozostałe obrazy ultrasonograficzne zarejestrowane głowicami PHILIPS LUMIFY:

Zobacz jak wykorzystać głowicę konweksową PHILIPS LUMIFY?

Jak wykorzystać głowicę liniową PHILIPS LUMIFY?

Zacznij przygodę z PHILPS LUMIFY – to proste

Zajrzyj na stronę PHILIPS LUMIFY i sprawdź aktualne promocje.

Piśmiennictwo

  1. Puylaert JB. Ultrasound of colon diverticulitis. Dig Dis. 2012;30(1):56-9. [Medline
  2. Oudenhoven LF, Koumans RK, Puylaert JB. Right colonic diverticulitis: US and CT findings–new insights about frequency and natural history. Radiology. 1998 Sep;208(3):611-8.
  3. Laméris W, van Randen A, Bipat S, Bossuyt PM, Boermeester MA, Stoker J. Graded compression ultrasonography and computed tomography in acute colonic diverticulitis: meta-analysis of test accuracy. Eur Radiol. 2008 Nov;18(11):2498-511. [Medline]
  4. Mazzei MA, Cioffi Squitieri N, Guerrini S, Stabile Ianora AA, Cagini L, Macarini L, Giganti M, Volterrani L. Sigmoid diverticulitis: US findings. Crit Ultrasound J. 2013 Jul 15;5 Suppl 1:S5. doi: 10.1186/2036-7902-5-S1-S5. Epub 2013 Jul 15. [Medline]
  5. Tomizawa M, Shinozaki F, Hasegawa R i wsp. Abdominal ultrasonography for patients with abdominal pain as a first-line diagnostic imaging modality. Exp Ther Med. 2017 May;13(5):1932-1936. [Medline]
  6. King WC, Shuaib W, Vijayasarathi A, Fajardo CG, Cabrera WE, Costa JL. Benefits of sonography in diagnosing suspected uncomplicated acute diverticulitis. J Ultrasound Med. 2015 Jan;34(1):53-8. [Medline]
  7. Smerczyński A. Uchyłki jelita grubego. W: Smerczyński A. Diagnostyka ultrasonograficzna żołądka i jelit. Roztoczańska Szkoła Ultrasonografii. Warszawa-Zamość 2006.
  8. Rumack CM, Wilson SR, Charboneau JW, Levine D. Diagnostic Ultrasound. Wyd. IV. Mosby Inc. Elsevier. 2011.
  9. Bartnik W. Uchłyki jelita grubego. W: Interna Szczeklika 2015. Medycyna Prakatyczna, Kraków 2015.
Dr n. med. Mateusz Kosiak, specjalista medycyny rodzinnej
Z ultrasonografią związany od około 15 lat. Wykonywanie badań usg traktuje jako odkrywanie tajemnicy, którą skrywa w sobie pacjent. Współautor około połowy wszystkich treści portalu eduson.pl. Wykładowca, współautor szkoleń z zakresu ultrasonografii w Polsce i Europie.