Małe złogi w nerkach - jak zwiększyć czułość badania usg? | Portal wymiany wiedzy o ultrasonografii - Eduson

Małe złogi w nerkach – jak zwiększyć czułość badania usg?

Jaki jest typowy obraz złogów nerek w badaniu usg?

Klasyczny obraz złogu w badaniu usg to hiperechogeniczne odbicie, najczęściej półksiężycowatego kształtu, za którym widoczny jest cień akustyczny (wygaszenie echa).

Od czego zależy czułość badania usg w kamicy nerkowej?

Czułość badania usg rośnie z wielkością złogów i doświadczeniem osoby wykonującej badanie usg. Dla złogów o średnicy powyżej 5mm, za którymi powstaje cień akustyczny, czułość wynosi ponad 90%.

Część autorów uważa, że złogi o średnicy mniejszej niż 3mm są praktycznie niemożliwe do uwidocznienia w badaniu usg, co w świetle obecnej wiedzy i możliwości technicznych aparatów usg nie jest prawdą.

Mały złóg w kielichu dolnym prawej nerki u 3-miesięcznego niemowlęcia (strzałka). Średnica złogu 2,3mm. Głowica liniowa L6-12. Aparat GE LOGIQ V2.

Mały złóg w kielichu dolnym prawej nerki u 3-miesięcznego niemowlęcia (strzałka). Średnica złogu 2,3mm. Głowica liniowa L6-12. Aparat GE LOGIQ V2.

Artefakt migotania widoczny na złogu w kielichu dolnym prawej nerki u 3-miesięcznego niemowlęcia. Średnica złogu 2,3mm. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Artefakt migotania widoczny na złogu w kielichu dolnym prawej nerki u 3-miesięcznego niemowlęcia. Średnica złogu 2,3mm. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Jakie ustawienia aparatu mogą poprawić obrazowanie małych złogów?

Większość aparatów usg jest wyposażona w presety do obrazowania nerek (ang. renal preset, kidney preset). Presety te wykorzystują niższe zakresy dynamiki. Dzięki temu uzyskuje się lepsze kontrastowanie obrazu, czyli wyraźniejsze obrazowanie zmian bezechowych (np. torbieli) i hiperechogenicznych (m.in. złogów).
Jeśli aparat nie posiada presetu nerkowego to wystarczy:

Torbiel prosta w górnym biegunie nerki. Włączona opcja harmoniczna. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Torbiel prosta nerki. Włączona opcja harmoniczna i doppler mocy. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Za jakimi złogami widać cień akustyczny?

Cień akustyczny, czyli wygaszenie echa powstaje przede wszystkim za uwapnionymi złogami, których średnica przekracza 5mm. Rzadko jest obserwowany w małych złogach (o średnicy <3mm).

  Cień akustyczny (strzałki) widoczny za złogiem lewej nerki. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Cień akustyczny (strzałki) widoczny za złogiem lewej nerki. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Czy istnieją sposoby, dzięki którym lepiej widać cień akustyczny?

Cień akustyczny staje się wyraźniejszy przy zastosowaniu dwóch ustawień optymalizujących obraz usg:

1. Wyłączenie funkcji obrazowania krzyżowego (np.: Cross Beam).

Obrazowanie krzyżowe powoduje, że wiązka ultradźwięków jest wysyłana pod różnymi kątami, dzięki czemu poprawia się jakość obrazu i eliminowane są niektóre artefakty, w tym także cień akustyczny. Wyłączenie tej funkcji sprawi, że cień akustyczny będzie widoczny znacznie wyraźniej.

2. Włączenie obrazowania harmonicznego.

Rzadko wspominaną zaletą obrazowania harmonicznego jest to, że cień akustyczny za złogami, jak i sama powierzchnia złogów stają się lepiej widoczne. Ponadto obrazowanie harmoniczne eliminuje inne artefakty (m.in. rewerberacje i artefakty listków bocznych), dzięki czemu poprawia się jakość obrazowania zmian płynowych (np. torbieli w nerkach).

Obraz cienia akustycznego z wyłączoną i włączoną opcją obrazowania harmonicznego. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Obraz cienia akustycznego z wyłączoną i włączoną opcją obrazowania harmonicznego. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Trudny do uwidocznienia cień akustyczny za złogiem lewej nerki przy wyłączonym obrazowaniu harmonicznym. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Lepiej widoczny cień akustyczny za złogiem lewej nerki przy włączonym obrazowaniu harmonicznym. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Co zrobić, jeśli podejrzewamy kamicę nerkową, ale złogi są na tyle małe, że nie powodują cienia akustycznego?

Małe złogi (<3mm) mogą być trudne do uwidocznienia z dwóch powodów:

  • nie generują cienia akustycznego,
  • ich echogeniczność jest zbliżona do echa centralnego nerki (echa zatoki).

W takiej sytuacji, aby udowodnić obecność złogów, warto wykorzystać artefakt migotania.
Artefakt migotania (ang. twinkling artifact) to możliwe do uwidocznienia w opcji kolorowego dopplera chaotyczne, naprzemienne zmiany kolorów (niebieskiego i czerwonego) występujące za strukturami silnie odbijającymi fale ultradźwiękowe (złogi, zwapnienia, gaz). Artefakt migotania pojawia się nawet za drobnymi złogami (o średnicy <1mm).

Trudny do uwidocznienia, drobny złóg w nerce niemowlęcia. Echogeniczność złogu zbliżona jest do echa zatoki, a niewielkie rozmiary złogu uniemożliwiają powstanie cienia akustycznego. Głowica liniowa L6-12. Aparat GE LOGIQ V2.

Trudny do uwidocznienia, drobny złóg w nerce niemowlęcia. Echogeniczność złogu zbliżona jest do echa zatoki, a niewielkie rozmiary złogu uniemożliwiają powstanie cienia akustycznego. Głowica liniowa L6-12. Aparat GE LOGIQ V2.

Bardzo dobrze widoczny artefakt migotania za niewielkim złogiem pokazanym na zdjęciu powyżej filmu. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Jakie ustawienia opcji dopplerowskich są kluczowe dla uzyskania artefaktu migotania?

Odpowiednia wielkość bramki dopplerowskiej.

Bramka powinna mieć rozmiary ograniczone do obszaru, w którym poszukujemy złogów.

Wartość PRF powinna być ustawiona na obrazowanie wysokich prędkości przepływów.

  • dla głowic konweksowych optymalne wartości PRF mieszczą się zazwyczaj w zakresie 50-80cm/s.
  • dla głowic liniowych wartości optymalne są nieco niższe (30-50cm/s).

Wzmocnienie (ang. gain) sygnału dopplerowskiego powinno być submaksymalne.

Początkowo zaleca się użycie takich wartości wzmocnienia, które będzie generowało „kolorowy szum”, a następnie stopniowo obniża się wzmocnienie do wartości granicznych dla obrazu z widocznym ”szumem”.

Artefakt migotania widoczny za dwoma złogami. Większy złóg jest dobrze widoczny w skali szarości. Mały złóg, położony w sąsiedztwie większego złogu, udaje się uwidocznić tylko dzięki artefaktowi migotania (strzałka). Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Artefakt migotania widoczny za dwoma złogami. Większy złóg jest dobrze widoczny w skali szarości. Mały złóg, położony w sąsiedztwie większego złogu, udaje się uwidocznić tylko dzięki artefaktowi migotania (strzałka). Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Artefakt migotania widoczny za dwoma złogami. Głowica konweksowa 4C. Aparat GE LOGIQ V2.

Jakie inne stany patologiczne mogą imitować obecność złogów?

  • Zwapnienia w ścianie naczyń nerkowych
  • Nefrokalcynoza
  • Rozedmowe odmiedniczkowe zapalenie nerek (postać zapalenia nerek, w którym bakterie wytwarzają pęcherzyki gazu widoczne w świetle UKM jako drobne, hiperechogeniczne odbicia, za którymi może pojawiać się cień akustyczny i artefakt migotania)

Prezentowane zdjęcia i filmy wykonane zostały aparatem GE LOGIQ V2. Tekst powstał we współpracy z firmą GE Healthcare. Dowiedz się więcej o aparacie GE LOGIQ V2.
Skontaktuj się z przedstawicielem firmy GE pod numerem  telefonu +48 22 330 83 53 lub prześlij wiadomość na adres: usg.polska@ge.com, jeśli jesteś zainteresowany testowaniem aparatu w Twoim miejscu pracy.

Piśmiennictwo

  1. Mandeville JA, Gnessin E, Lingeman JE. Imaging evaluation in the patient with renal stone disease. Semin Nephrol. 2011 May;31(3):254-8 [Medline]
  2. Jha P, Bentley B, Behr S, Yee J, Zagoria R. Imaging of flank pain: readdressing state-of-the-art. Emerg Radiol. 2017 Feb;24(1):81-86. [Medline]
  3. Belfield J, Kennish S. Pitfalls in Stone Imaging. Semin Roentgenol. 2016 Jan;51(1):49-59. [Medline]
  4. McCarthy CJ, Baliyan V, Kordbacheh H, Sajjad Z, Sahani D, Kambadakone A. Radiology of renal stone disease. Int J Surg. 2016 Dec;36(Pt D):638-646. [Medline]
  5. Tzou DT, Usawachintachit M, Taguchi K, Chi T. Ultrasound Use in Urinary Stones: Adapting Old Technology for a Modern-Day Disease. J Endourol. 2017 Apr;31(S1): S89-S94. [Medline]
Avatar photo
Z ultrasonografią jest związany od ponad 20 lat i nie wyobraża sobie bez niej swojej lekarskiej egzystencji. Współautor około połowy wszystkich treści portalu eduson.pl. Wykładowca, współautor szkoleń z zakresu ultrasonografii w Polsce i Europie.