Jak znaleźć wyrostek robaczkowy? | Portal wymiany wiedzy o ultrasonografii - Eduson
Specjalizacje 
Narządy/organy 

Jak znaleźć wyrostek robaczkowy?

Wstęp

Jedno z częściej zadawanych pytań, które pojawia się wśród osób uczących się ultrasonografii brzmi: „Czy w badaniu usg można zobaczyć prawidłowy, tzn. ‘zdrowy’ wyrostek robaczkowy?” Oczywiście, że można! Choć nie u wszystkich pacjentów będzie to proste wyzwanie…

Jednak zanim zaczniemy szukać wyrostka robaczkowego, warto opanować technikę ultrasonograficznej oceny jelit i zapoznać się z prawidłowym obrazem ściany przewodu pokarmowego

Tym, którzy oswoili podstawy ultrasonografii przewodu pokarmowego, polecamy poniższe „kroki”, które mogą pomóc znaleźć wyrostek robaczkowy.

1. Zapoznaj się z obrazem ściany przewodu pokarmowego, który pozwala uzyskać Twój aparat usg. Oswój się z możliwościami Twojego aparatu.

Pamiętaj, że do oceny jelit najlepsza jest głowica liniowa

Przyłóż głowicę liniową w projekcji poprzecznej poniżej mostka i przesuwając ją ku dołowi znajdź ścianę żołądka z charakterystyczną warstwową budową.

 

Ściana żołądka. Głowica liniowa. Philips Lumify.

  Fragment przedniej ściany żołądka w okolicy jego trzonu. Zwróć uwagę na wyraźnie widoczną budowę warstwową ściany żołądka. Głowica liniowa. Philips Lumify.

 

Fragment przedniej ściany żołądka w okolicy jego trzonu. Zwróć uwagę na wyraźnie widoczną budowę warstwową ściany żołądka. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Popraw wzmocnienie, dobierz odpowiednią głębokość obrazowania i uwidocznij wszystkie warstwy:

  • błonę surowiczą,
  • błonę mięśniową, 
  • błonę podśluzową,
  • błonę śluzową,
  • warstwę odpowiadającą odbiciu ultradźwięków na granicy światło/ściana jelita.
Warstwy budujące ścianę żołądka w powiększeniu. 5-błona surowicza, 4-mięśniówka, 3-błona podśluzowa, 2-błona śluzowa, 1-warstwa odpowiadająca odbiciu ultradźwięków na granicy światło/ściana jelita. Głowica liniowa. Philips Lumify.

 

Warstwy budujące ścianę żołądka w powiększeniu. 5-błona surowicza, 4-mięśniówka, 3-błona podśluzowa, 2-błona śluzowa, 1-warstwa odpowiadająca odbiciu ultradźwięków na granicy światło/ściana jelita. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Następnie, przesuwając głowicę jeszcze bardziej ku dołowi, spróbuj znaleźć ścianę jelita grubego (poprzecznicy), zwracając uwagę na obraz haustracji, fałdów półksiężycowatych i warstwową budowę ściany.

Fragment ściany jelita grubego. Żółta strzałka - fałd półksiężycowaty, zielona strzałka - haustracja. Głowica liniowa. Philips Lumify.

 

Fragment ściany jelita grubego. Żółta strzałka – fałd półksiężycowaty, zielona strzałka – haustracja. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Jednocześnie zwróć uwagę na obraz i perystaltykę pętli jelita cienkiego położonych w sąsiedztwie jelita grubego. 

2. Po wstępnej optymalizacji obrazu usg i ocenie ściany przewodu pokarmowego, przemieść głowicę w okolicę prawego dołu biodrowego.

Ocenę prawego dołu biodrowego rozpocznij od ustawienia głowicy wzdłuż pachwiny (równolegle do więzadła pachwinowego). 

Znajdź naczynia biodrowe (tętnicę i żyłę biodrową zewnętrzną) w przekroju poprzecznym.

Prawy dół biodrowy. Naczynia biodrowe widoczne w przekroju poprzecznym Głowica liniowa. Philips Lumify.

 

Prawy dół biodrowy. Naczynia biodrowe widoczne w przekroju poprzecznym Głowica liniowa. Philips Lumify.

Przesuwaj głowicę wzdłuż naczyń biodrowych, w górę (w stronę pępka), stosując delikatny ucisk głowicą. 

3. Znajdź biegnący nad naczyniami biodrowymi końcowy odcinek jelita krętego.

Końcowy odcinek jelit krętego krzyżuje naczynia biodrowe, i dalej (bocznie od naczyń biodrowych), uchodzi do kątnicy.

 

Końcowy odcinek jelita krętego (niebieska strzałka) przechodzący nad naczyniami biodrowymi. Głowica liniowa. Philips Lumify.

 

Naczynia biodrowe w przekroju poprzecznym. Nad naczyniami biodrowymi widoczna jest pętla jelita krętego w przekroju podłużnym. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Po uwidocznieniu przechodzącej nad naczyniami biodrowymi pętli jelit, przesuń głowicę wzdłuż ściany jelita do boku, aż uwidocznisz kątnicę z charakterystycznymi dla jelita grubego haustracjami i fałdami półksiężycowatymi.

 

Końcowy odcinek jelita krętego widoczny podczas przesuwania głowicy wzdłuż jego ściany, aż do uwidocznienia kątnicy. Głowica liniowa. Philips Lumify.

4. Zwróć uwagę na węzły chłonne krezkowe, które są widoczne w okolicy krętniczo-kątniczej.

 

Węzły chłonne widoczne w okolicy krętniczo-kątniczej. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Oceń wielkość, kształt, echogeniczność i unaczynienie węzłów chłonnych krezkowych. Przeczytaj więcej o obrazowaniu tych węzłów.

5. Spróbuj znaleźć wyrostek robaczkowy między końcowym odcinkiem jelita krętego, kątnicą, naczyniami biodrowymi i mięśniem biodrowo-lędźwiowym.

Szukaj tubularnej struktury, która w przekroju poprzecznym ma owalny lub okrągły kształt o średnicy nie przekraczającej 6 mm.

Jeśli wyrostek ma kręty przebieg, to na jednym obrazie można go uwidocznić w kilku przekrojach. 

 

Wyrostek robaczkowy (żółta strzałka) widoczny w przekroju podłużnym. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Wyrostek robaczkowy w przekroju poprzecznym widoczny w kilku przekrojach. Głowica liniowa. Philips Lumify.

 

Wyrostek robaczkowy w przekroju poprzecznym widoczny w kilku przekrojach. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Wyrostek może swobodnie leżeć na mięśniu biodrowo-lędźwiowym (między mięśniem a pętlą jelita krętego). Może też swobodnie przechodzić w kierunku miednicy mniejszej nad naczyniami biodrowymi.

 

Wyrostek robaczkowy (żółta strzałka) widoczny między pętlą jelita krętego a mięśniem biodrowo-lędźwiowym. Głowica liniowa. Philips Lumify.

6. Pamiętaj, aby ocenić wyrostek robaczkowy w dwóch przekrojach. Wyrostek w przekroju podłużnym można łatwo pomylić z uciśniętą pętlą jelita krętego.

Uciśnięta pętla jelita krętego, może do złudzenia przypominać wyrostek robaczkowy w przekroju podłużnym. Dlatego zawsze należy ocenić wyrostek robaczkowy w kilku przekrojach. Zdrowy wyrostek robaczkowy, podobnie jak pozostałe pętle jelitowe, jest podatny na ucisk, dlatego w przekroju poprzecznym może mieć owalny kształt. 

Przekrój poprzeczny przez wyrostek robaczkowy (żółta strzałka). Widoczny jest owalny kształt wyrostka. Niebieską strzałką oznaczono światło jelita krętego. Głowica liniowa. Philips Lumify.

 

Przekrój poprzeczny przez wyrostek robaczkowy (żółta strzałka). Widoczny jest owalny kształt wyrostka. Niebieską strzałką oznaczono światło jelita krętego. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Pomiar średnicy wyrostka w przekroju poprzecznym. Głowica liniowa. Philips Lumify.

 

Pomiar średnicy wyrostka w przekroju poprzecznym. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Nie zawsze udaje się uwidocznić wyrostek na całym jego przebiegu, tzn. od kątnicy do jego ślepego zakończenia. Wyrostek robaczkowy ma długość d kilku do kilkunastu centymetrów.

7. Zwróć uwagę na zawartość wyrostka robaczkowego.

U dzieci, częściej niż u pacjentów dorosłych, w świetle wyrostka robaczkowego można dostrzec treść pokarmową i gaz.

Gaz widoczny w świetle wyrostka robaczkowego (żółta strzałka). Niebieską strzałką oznaczono jelito kręte. Głowica liniowa. Philips Lumify.

 

Gaz widoczny w świetle wyrostka robaczkowego (żółta strzałka). Niebieską strzałką oznaczono jelito kręte. Głowica liniowa. Philips Lumify.

Treść pokarmowa widoczna w świetle wyrostka robaczkowego (żółta strzałka). Głowica liniowa. Philips Lumify.

 

Treść pokarmowa widoczna w świetle wyrostka robaczkowego (żółta strzałka). Głowica liniowa. Philips Lumify.

W świetle zmienionego zapalnie wyrostka robaczkowego najczęściej jest widoczny bezechowy płyn lub kamień kałowy.

Pamiętaj, że prawidłowy wyrostek robaczkowy można uwidocznić u około 60-70% pacjentów. Nawet, jeśli nie udaje się odnaleźć wyrostka robaczkowego podczas rutynowego badania usg jamy brzusznej, warto dokładnie ocenić prawy dół biodrowy, zwracając uwagę na struktury znajdujące się w okolicy krętniczo-kątniczej.

Jeśli to możliwe, wykorzystuj głowicę liniową podczas każdego badania usg jamy brzusznej, aby doskonalić technikę badania i oswoić się z obrazem jelit.

Przeczytaj więcej o zapaleniu wyrostka robaczkowego w portalu eduson.pl:

Zapalenie wyrostka robaczkowego – galeria obrazów ultrasonograficznych – część 1.

Zapalenie wyrostka robaczkowego – galeria obrazów ultrasonograficznych – część 2.

PHILIPS LUMIFY w portalu eduson.pl

Zobacz pozostałe obrazy ultrasonograficzne zarejestrowane głowicami PHILIPS LUMIFY:

Zobacz jak wykorzystać głowicę konweksową PHILIPS LUMIFY?

Jak wykorzystać głowicę liniową PHILIPS LUMIFY?

Zacznij przygodę z PHILIPS LUMIFY – to proste!

Avatar photo
Z ultrasonografią jest związany od ponad 20 lat i nie wyobraża sobie bez niej swojej lekarskiej egzystencji. Współautor około połowy wszystkich treści portalu eduson.pl. Wykładowca, współautor szkoleń z zakresu ultrasonografii w Polsce i Europie.