Jak obliczyć objętość pęcherza moczowego u dzieci i porównać uzyskany wynik z normą dla wieku pacjenta?

Wstęp

Obecnie nikogo już nie dziwi, że badanie ultrasonograficzne jest podstawowym badaniem obrazowym wykorzystywanym do oceny objętości pęcherza moczowego. 

Odnosząc się do obliczonej objętości pęcherza moczowego w wyniku badania usg należy też uwzględnić:

• wiek pacjenta,
• oczekiwaną dla wieku pojemność pęcherza,
• zgłaszaną, bądź negowaną, przez pacjenta potrzebę mikcji,
• objętość moczu zalegającą w pęcherzu po mikcji.

Obrazowanie pęcherza

Opis badania usg powinien też zawierać:

• wygląd ściany pęcherza moczowego (jej grubość, echogeniczność, obecność ewentualnych zmian zlokalizowanych przyściennie);
• obraz okolicy ujść moczowodów do pęcherza,
• obecność i charakter wtrysków moczu do pęcherza,
• obraz początkowego odcinka cewki moczowej,
• dokładną ocenę nerek i moczowodów.

Objętość pęcherza moczowego oblicza się ze wzoru:

W(cm) x H(cm) x L(cm) x 0,52 = objętość (ml)

W – szerokość pęcherza moczowego (jego wymiar boczno-boczny)
H – wysokość pęcherza moczowego (jego wymiar przednio-tylny)
L – długość pęcherza moczowego (jego wymiar głowowo-ogonowy)

Wysokość i szerokość pęcherza moczowego mierzy się z największego przekroju poprzecznego pęcherza moczowego. Długość pęcherza moczowego mierzy się z przekroju podłużnego.

Uważa się, że powyższy wzór ma zastosowanie, gdy całkowita objętość pęcherza moczowego nie przekracza 250ml.

 

Pomiar szerokości i wysokości pęcherza moczowego celem obliczenia objętości moczowej. Głowica konweksowa. Philips Lumify.

 

Pomiar długości pęcherza w jego przekroju podłużnym. Głowica konweksowa. Philips Lumify.

Przy oczekiwanej objętości pęcherza moczowego >250ml zaleca się stosować we wzorze współczynnik 0,72 (zamiast współczynnika 0,52). 

Interpretacja wyniku badania usg u pacjentów dorosłych najczęściej nie stanowi problemu. Natomiast u dzieci interpretacja zmierzonej objętości moczu jest sporym wyzwaniem, gdyż maksymalna pojemność pęcherza zmienia się wraz z wiekiem. 

Głównym wskazaniem do oceny pojemności pęcherza moczowego u dzieci są zaburzenia mikcji. 

U dzieci największą objętość moczu wydaloną podczas jednej mikcji, czyli maksymalną objętość mikcji, określa się jako czynnościową pojemność pęcherza moczowego. Natomiast zmierzoną podczas badania usg objętość moczu porównuje się z oczekiwaną pojemnością pęcherza moczowego (OPP) dla danego wieku pacjenta.

Oczekiwaną pojemność pęcherza moczowego u dzieci od 2 do 12 roku życia oblicza się według wzoru:

OPP = (wiek w latach x 30) + 30 (ml)

Spotykany jest też drugi wzór pomocny w obliczeniu OPP:

OPP = (wiek w latach + 2) x 30 (ml)

Prawidłowe wartości maksymalnej objętości mikcji (z wykluczeniem pierwszej, porannej mikcji), czyli czynnościowej pojemności pęcherza mieszczą się w zakresie 65% do 135% OPP.

U pacjentów powyżej 12 roku życia oczekiwana pojemność pęcherza moczowego wynosi 390ml.

ZAPAMIĘTAJ

• Objętość pęcherz moczowego oblicza się ze wzoru:

W(cm) x H(cm) x L(cm) x 0,52 = objętość (ml) 

Jeśli objętość pęcherza jest większa od 250ml bardziej miarodajny jest wynik objętości uzyskany ze wzoru: 

W(cm) x H(cm) x L(cm) x 0,72 = objętość (ml)

• U dzieci całkowita objętość pęcherza moczowego rośnie z wiekiem pacjenta.
• Uzyskany podczas badania usg wynik objętości pęcherza porównuje się z oczekiwaną pojemnością pęcherza (OPP) dla wieku pacjenta.

Dla dzieci między 2 a 12 rokiem życia OPP oblicza się ze wzoru:
OPP = (wiek w latach x 30) + 30 (ml)
Dla dzieci starszych OPP wynosi 390ml.

• Prawidłowe wartości czynnościowej pojemności pęcherza mieszczą się w zakresie 65% – 135% obliczonej OPP. Czynnościowa pojemność pęcherza to maksymalną objętość mikcji, czyli największa objętość moczu wydalona podczas jednej mikcji (z wyłączeniem pierwszej, porannej mikcji).
• Pełna ocena pęcherza moczowego w badaniu usg obejmuje także pomiar grubości ściany pęcherza i jej wygląd, obraz wtrysków moczu do pęcherza, obraz początkowego odcinka cewki moczowej oraz obraz usg górnych dróg moczowych.

 

Wtrysk moczu do pęcherza moczowego widoczny dzięki opcji kolorowego dopplera. Głowica konweksowa. Philips Lumify.