Wstęp
Poniższe pytania i odpowiedzi opracowane zostały na podstawie zaleceń Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego (PTU) ujętych w publikacji: Jakubowski W, Dobruch-Sobczak K, Migda B. Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego
Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie sonomammograficzne. Journal of Ultrasonography 2012; 12: 245–261. Jednocześnie zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią wymienionej publikacji i standardami PTU.
Pytania i odpowiedzi
Co jaki czas rekomendowane jest wykonywanie profilaktycznych badań sonomammograficznych wg zaleceń Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego (PTU)?
PTU rekomenduje wykonywanie profilaktycznych badań sonomammograficznych co 12 miesięcy u kobiet od 30. roku życia [1].
Jakie powinno być dalsze postępowanie w przypadku stwierdzenia zmiany BIRADS-usg1?
Powinno się zalecić wykonanie profilaktycznego badania sonomammograficznego za 12 miesięcy [1].
Czy zmiany zakwalifikowane do kategorii BIRADS-usg2 wymagają dalszej diagnostyki obrazowej?
Zmiany kategorii BIRADS-usg2 nie wymagają przeprowadzania dodatkowych badań obrazowych. Kontrolne badanie sonomammograficzne należy wykonać standardowo po 12 miesiącach. Do kategorii BIRADS-usg2 zaliczają się zmiany jednoznacznie łagodne [1].
Jakie powinno być dalsze postępowanie w przypadku stwierdzenia zmiany BIRDS-usg3?
W tej kategorii zalecić należy kontrolne badanie sonomammograficzne za 6 miesięcy lub biopsję. Ryzyko złośliwości w tej kategorii wynosi <2%.
Kontrolne badanie sonomammograficzne za 6 miesięcy zaleca się u kobiet bez obciążającego wywiadu rodzinnego oraz w przypadku braku możliwości wykonania elastografii.
W przypadku zamian kategorii BIRADS-usg3 sonoelastografia pozwala na podjęcie decyzji o wykonaniu BAC lub zaleceniu kontrolnego badania z 6 miesięcy. Jeżeli zmiana ulega odkształceniu w elastografii, zaleca się kontrolne badania usg za 6 miesięcy. Jeżeli zmiana nie ulega odkształceniu w elastografii, zaleca się wykonanie biopsji cienkoigłowej (BAC).
Biopsję cienkoigłową zaleca się w przypadku obciążającego wywiadu rodzinnego oraz na prośbę pacjentki [1].
Jakie powinno być dalsze postępowanie w przypadku stwierdzenia zmiany BIRDS-usg4?
W tej kategorii obowiązkowa jest dalsza diagnostyka: biopsja cienkoigłowa lub gruboigłowa. Ryzyko złośliwości: 2-90%. [1]
Czy w przypadku zmiany BIRADS-usg4 oraz stwierdzeniu zmiany łagodnej w badaniu histopatologicznym i innych badaniach obrazowych (mammografii, mammografii metodą rezonansu magnetycznego) wskazane jest kontrolne badanie sonomammograficzne?
W takich przypadkach zaleca się stałą kontrolę ultrasonograficzną zmiany co 6 miesięcy [1].
W jakiej sytuacji należy powtórzyć biopsję w przypadku zmian BIRADSusg4?
Należy zalecić ponowną weryfikację histopatologiczną zmiany BIRADS-usg4, jeżeli istniej niezgodność między wynikiem wykonanej biopsji a badaniami obrazowymi (mammogarafia, mammografia metodą rezonansu magnetycznego, elastografia) [1].
Jakie powinno być dalsze postępowanie w przypadku stwierdzenia zmiany BIRADS-usg5?
Konieczna jest weryfikacja histopatologiczna (biopsja gruboigłowa, mammotomiczna lub otwarta chirurgiczna) oraz ocena onkologiczna [1].
Jakie powinno być dalsze postępowanie w przypadku zmiany BIRADS-usg5, w której w badaniu mikroskopowym nie uwidoczniono komórek nowotworowych?
W takim przypadku konieczne jest powtórne wykonanie biopsji lub zabiegu operacyjnego z histopatologicznym badaniem śródoperacyjnym [1].
Piśmiennictwo
Jakubowski W, Dobruch-Sobczak K, Migda B. Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie sonomammograficzne. Journal of Ultrasonography 2012; 12: 245–261.
